12 czerwca 2025
Zatrudnienie studenta to temat, który budzi coraz większe zainteresowanie – zarówno wśród młodych ludzi szukających swojej pierwszej pracy, jak i wśród pracodawców chcących zoptymalizować koszty zatrudnienia. Ale jaką umowę wybrać? Czym różni się zatrudnienie na podstawie umowy zlecenia od umowy o pracę? Czy student musi odprowadzać składki ZUS? Jak wygląda sytuacja podatkowa studentów? Ten artykuł to kompleksowy przewodnik po świecie zatrudniania studentów – oparty na przepisach, praktyce i realnych przykładach.
Spis treści:
Wybór odpowiedniej formy zatrudnienia studenta zależy przede wszystkim od charakteru pracy, czasu jej wykonywania oraz oczekiwań obu stron. Najczęściej spotykaną opcją jest zatrudnienie studenta na podstawie umowy zlecenia, która pozwala uniknąć opłacania składek ZUS przy zachowaniu elastyczności.
W niektórych sytuacjach – szczególnie przy długoterminowym zatrudnieniu i jasno określonym zakresie obowiązków – bardziej adekwatna może być umowa o pracę. Istnieje również możliwość współpracy w ramach umowy o dzieło, szczególnie gdy chodzi o wykonanie konkretnego zadania, np. projektu graficznego lub tekstu. Każda forma zatrudnienia różni się zakresem praw i obowiązków, zarówno dla pracownika, jak i dla pracodawcy.
Student to osoba kształcąca się na uczelni wyższej, która nie ukończyła 26 roku życia. Status studenta niesie za sobą nie tylko uprawnienia edukacyjne, ale i konkretne konsekwencje prawne i podatkowe. Posiadanie statusu studenta zwalnia z opłacania niektórych składek i podatków, co czyni zatrudnienie studenta szczególnie atrakcyjnym dla pracodawców.
Kluczowe jest, aby student przedłożył oświadczenie o posiadaniu statusu studenta, dzięki czemu pracodawca może zastosować dostępne ulgi. Status ten ustaje z dniem obrony pracy dyplomowej lub skreślenia z listy studentów.
Jedną z głównych zalet, jakie daje zatrudnienie studenta na podstawie umowy zlecenia, jest brak obowiązku opłacania składek ZUS, o ile student nie ukończył 26 roku życia i posiada aktualny status studenta. W takiej sytuacji, nawet jeśli student wykonuje obowiązki w ramach umowy zlecenia, jego wynagrodzenie brutto równa się wynagrodzeniu netto, co znacząco zwiększa atrakcyjność tej formy współpracy.
Co więcej, student do 26. roku życia korzysta również z tzw. ulgi dla młodych, co oznacza zwolnienie z podatku dochodowego PIT – o ile jego roczne dochody nie przekraczają ustawowego limitu. Po ukończeniu 26 lat, student staje się pełnoprawnym pracownikiem w rozumieniu obowiązków ZUS i podatkowych, co oznacza konieczność pełnego rozliczania składek i podatków.
Najczęściej wybieraną formą zatrudnienia studentów jest umowa zlecenia. W przypadku studentów do 26 roku życia, posiadających status studenta, nie ma obowiązku opłacania składek ZUS. Pracodawca nie odprowadza składek na ubezpieczenie społeczne ani zdrowotne, a student otrzymuje całą kwotę brutto jako wynagrodzenie netto.
Zalety:
Wady:
W przypadku ukończenia 26 roku życia lub utraty statusu studenta, należy rozpocząć odprowadzanie składek ZUS.
Student zatrudniony na podstawie umowy o pracę podlega pełnym składkom ZUS. Oznacza to, że wynagrodzenie netto jest niższe, a całkowity koszt zatrudnienia wyższy. Jednak umowa o pracę wiąże się z większą stabilnością, prawem do urlopu oraz ochroną wynikającą z przepisów Kodeksu pracy.
Zalety:
Wady:
W przypadku studentów poniżej 26 roku życia, zatrudnionych na umowę o pracę, można nadal korzystać ze zwolnienia z podatku dochodowego, jeśli nie przekroczą rocznego limitu 85 528 zł.
Kolejną formą jest umowa o dzieło, przy której nie odprowadza się składek ZUS ani ubezpieczenia zdrowotnego. Wynagrodzenie jest opodatkowane, ale zazwyczaj niżej niż w przypadku umowy o pracę. Ta forma zatrudnienia sprawdza się przy wykonywaniu jednorazowych zleceń, np. napisania artykułu, wykonania projektu graficznego czy stworzenia strony internetowej.
Zalety:
Wady:
Pracodawcy zatrudniający studentów muszą pamiętać o kilku obowiązkach:
Dla wielu studentów najważniejsze pytanie brzmi: ile „na rękę”? Poniżej przykładowa tabela obrazująca różnice między formami zatrudnienia:
| Forma zatrudnienia | Wynagrodzenie brutto | Składki ZUS | Podatek | Wynagrodzenie netto |
| Umowa zlecenia (student <26 lat) | 3000 zł | 0 zł | 0 zł | 3000 zł |
| Umowa o pracę (student <26 lat) | 3000 zł | ok. 600 zł | 0 zł | ok. 2400 zł |
| Umowa o dzieło | 3000 zł | 0 zł | ok. 300 zł | ok. 2700 zł |
| Umowa zlecenia (student >26 lat) | 3000 zł | ok. 600 zł | ok. 200 zł | ok. 2200 zł |
Status studenta kończy się:
Od tego momentu obowiązuje pełne ubezpieczenie społeczne i zdrowotne – nawet w przypadku kontynuowania pracy u tego samego pracodawcy na podstawie tej samej umowy.
Zatrudnienie studenta na podstawie umowy zlecenia przynosi istotne korzyści dla pracodawców – przede wszystkim w postaci niższych kosztów zatrudnienia i uproszczonej administracji. Brak obowiązku opłacania składek ZUS w przypadku osób poniżej 26 roku życia sprawia, że pracownik-student może otrzymać wyższe wynagrodzenie netto przy tym samym koszcie brutto.
Co istotne, zatrudnienie studenta w ramach umowy zlecenia nie wiąże się z koniecznością przestrzegania przepisów Kodeksu pracy dotyczących urlopów czy okresów wypowiedzenia, co zwiększa elastyczność współpracy. Dla samego studenta to szansa na zdobycie doświadczenia zawodowego bez utraty benefitów wynikających ze statusu studenta.
Przypadki, w których należy zachować szczególną ostrożność:
Dzięki przemyślanej strategii zatrudnienia, pracodawcy mogą zoptymalizować koszty pracy, a studenci zyskać cenne doświadczenie zawodowe. Zatrudnienie studenta wiąże się z konkretnymi obowiązkami, ale i wymiernymi korzyściami – zarówno finansowymi, jak i organizacyjnymi.
Nie, jeśli student nie ukończył 26 roku życia i jest zatrudniony na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, nie trzeba zgłaszać go do ZUS ani odprowadzać składek. Wyjątkiem jest umowa o pracę – wtedy zgłoszenie do ZUS jest obowiązkowe niezależnie od wieku.
Po ukończeniu 26 lat student traci zwolnienie z opłacania składek ZUS oraz tzw. ulgę dla młodych. Oznacza to konieczność zgłoszenia do ZUS i odprowadzania składek oraz podatku dochodowego – nawet przy umowie zlecenia.
Student powinien przedłożyć oświadczenie o posiadaniu statusu studenta, najlepiej potwierdzone przez uczelnię. Dzięki temu pracodawca może zastosować odpowiednie ulgi składkowe i podatkowe.
Nie, jeśli nie ukończył 26 lat i jego roczne dochody nie przekraczają limitu 85 528 zł – korzysta wtedy z ulgi PIT-0 dla młodych. Po przekroczeniu limitu lub ukończeniu 26 lat, obowiązuje normalne opodatkowanie.
Najczęściej wybierana jest umowa zlecenia – szczególnie korzystna dla studentów do 26 roku życia, ponieważ nie wymaga opłacania składek ZUS. Umowa o dzieło sprawdzi się przy projektach twórczych, a umowa o pracę – przy dłuższej i bardziej formalnej współpracy.
Status studenta wygasa z dniem:
