09 kwietnia 2025
Współczesny rynek pracy sprawia, że coraz więcej zawodów wymaga wykonywania pracy w dni tradycyjnie wolne od pracy. Wiele branż, takich jak usługi, gastronomia czy ochrona zdrowia, opiera się na pracy weekendowej, co oznacza konieczność zapewnienia odpowiedniej rekompensaty dla pracowników. Niedzielę pracodawca może traktować jako dzień roboczy, ale jedynie w określonych przypadkach wynikających z przepisów prawa.
Zgodnie z obowiązującymi regulacjami, jeśli pracownik wykonuje pracę w dni świąteczne lub weekendowe, powinien otrzymać odpowiednią rekompensatę. Może to być wykorzystanie dnia wolnego w innym terminie lub wypłata dodatku za pracę. W systemie czasu pracy istotne są także normy czasu pracy, które określają maksymalną liczbę godzin do przepracowania oraz sposób ich rekompensaty. W przypadku braku możliwości udzielenia dnia wolnego, pracownikowi należy się zamian za pracę w niedzielę lub święto dodatkowe wynagrodzenie.
Spis treści:
Zgodnie z Kodeksem Pracy, standardowy tydzień pracy obejmuje 5 dni pracy oraz 2 dni wolne od pracy, zazwyczaj obejmujące soboty i niedziele. W praktyce oznacza to, że praca w niedzielę lub święto jest ograniczona do sytuacji określonych w przepisach prawa.
Zasady dotyczące pracy w te dni regulowane są przez art. 15110 Kodeksu Pracy, który przewiduje możliwość wykonywania pracy w niedziele i święta w określonych przypadkach, takich jak:
Ustawa z dnia 18 stycznia 1951 r. wskazuje, które święta są w Polsce dniami ustawowo wolnymi od pracy. Należą do nich:
Jeśli pracownik wykonuje pracę w niedzielę lub święto, przysługuje mu rekompensata w postaci dnia wolnego za pracę.
W sytuacji, gdy odebranie dnia wolnego nie jest możliwe, pracownik zatrudniony na standardowych zasadach otrzymuje dodatek do wynagrodzenia w wysokości 100% za każdą godzinę pracy w niedzielę lub święto.
Od 2018 roku w Polsce obowiązuje ograniczenie handlu w niedziele. Aktualnie handel w niedziele i święta jest dozwolony jedynie w wyjątkowych sytuacjach, m.in. w:
Pracodawca, który naruszy zakaz handlu w niedziele i święta, może otrzymać grzywnę do 100 000 zł.
Generalnie pracownik nie może odmówić pracy w niedzielę, jeśli jego system pracy przewiduje taką możliwość. Pracownik zatrudniony w systemie zmianowym lub ciągłym może być zobowiązany do pracy w niedziele i święta. Nieusprawiedliwiona nieobecność w pracy w tych dniach może skutkować dyscyplinarnym zwolnieniem.
Praca w niedziele i święta jest dozwolona jedynie w określonych przypadkach, takich jak praca zmianowa, praca w systemie ciągłym czy konieczność prowadzenia akcji ratowniczej. Pracodawca, który deleguje pracownika do pracy w te dni, ma obowiązek zapewnić dzień wolny za pracę w niedzielę lub wypłacić dodatek do wynagrodzenia. W przypadku handlu w niedziele i święta obowiązują dodatkowe restrykcje, a naruszenie zakazu może skutkować dotkliwymi karami finansowymi.
Przepisy dotyczące pracy w niedziele i święta mają na celu ochronę prawa do odpoczynku, a ich nieprzestrzeganie może skutkować karami dla pracodawców.
