Pracowniczy staż pracy – zmiany w dokumentowaniu

09 kwietnia 2025

Zmiany w dokumentowaniu stażu pracy to istotny krok w kierunku poprawy sytuacji pracowników na rynku pracy. Długość stażu pracy ma wpływ na wiele aspektów zawodowych, takich jak prawo do urlopu, okres wypowiedzenia umowy czy świadczenia emerytalne. Wiele osób pracujących na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia czy prowadzących własną działalność gospodarczą często nie miało możliwości zaliczenia tych okresów do stażu pracy. Nowelizacja kodeksu pracy ma na celu wyrównanie szans i zapewnienie większej stabilności zatrudnienia.

Ponadto, przepisy uwzględniają także nowe okoliczności, które mogą wpływać na staż pracy, w tym okres odbywania studiów doktoranckich pod warunkiem uzyskania stopnia doktora, a także czas przebywania na urlopie macierzyńskim. Kolejnym kluczowym zagadnieniem jest ochrona pracowników przed zwolnieniami, które dotychczas często prowadziły do utraty wielu lat pracy bez możliwości ich uwzględnienia w stażu pracy. Wprowadzenie nowych regulacji ma na celu zapewnienie, że lata pracy przepracowane w różnych formach zatrudnienia będą wliczane do stażu, co będzie miało bezpośredni wpływ na ustalanie uprawnień pracowniczych.

Spis treści:

• Pracowniczy staż pracy – zmiany w dokumentowaniu
• Czym jest staż pracy i dlaczego jest tak ważny?
• Jakie zmiany przysługują pracownikom?
• Jakie okresy będą wliczać się do stażu pracy?
• Dwie możliwości obliczania stażu pracy
• Czy ustawa będzie działać wstecz?

Pracowniczy staż pracy – zmiany w dokumentowaniu

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej prowadzi prace nad nowelizacją przepisów dotyczących stażu pracy. Kluczowym elementem zmian jest wliczanie do stażu pracy okresów zatrudnienia na podstawie umów cywilnoprawnych oraz prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej. Reformy te mają na celu zapewnienie pracownikom nowych uprawnień oraz poprawę sytuacji na rynku pracy.

Czym jest staż pracy i dlaczego jest tak ważny?

Staż pracy to okres zatrudnienia, który ma kluczowe znaczenie dla nabywania uprawnień pracowniczych. Kodeks pracy nie definiuje jednoznacznie stażu pracy, ale określa go jako czas, który wpływa na wysokość świadczeń pracowniczych, takich jak wymiar urlopu wypoczynkowego, okres wypowiedzenia umowy, prawo do nagrody jubileuszowej czy możliwość awansu.

Dotychczas staż pracy obejmował głównie okresy zatrudnienia w ramach stosunku pracy. Nowe przepisy rozszerzają go o:

• okres prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej,
• okres świadczenia pracy na podstawie umowy zlecenia,
• okres pracy w spółdzielczej umowie o pracę,
• pracę w indywidualnym gospodarstwie rolnym lub pracy w takim gospodarstwie,
• staż z urzędu pracy,
• okres nauki i ukończenie szkoły,
• okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

Jakie zmiany przysługują pracownikom?

Dzięki nowelizacji przepisów, pracownicy uzyskają prawo do nowych świadczeń oraz poprawę warunków zatrudnienia. Nowe przepisy obejmują:

• Wzrost wymiaru urlopu wypoczynkowego
  • Osoby, które posiadają co najmniej 10 lat stażu pracy, będą uprawnione do 26 dni urlopu.
  • Prawo do urlopu zostanie rozszerzone na osoby, które wcześniej pracowały na umowach cywilnoprawnych.
• Dłuższy okres wypowiedzenia umowy
  • Pracownik zatrudniony u tego samego pracodawcy przez 3 lata otrzyma 3-miesięczny okres wypowiedzenia.
  • Skrócono czas wypowiedzenia w przypadku osób pracujących krócej niż rok.
• Możliwość otrzymania nagrody jubileuszowej
  • Przyznawana pracownikom po przepracowaniu 20, 25, 30, 35, 40 i 45 lat.
• Podwyższenie szans na zatrudnienie w sektorze publicznym
  • Udokumentowany staż pracy wpływa na szanse zatrudnienia w urzędach pracy i instytucjach państwowych.

Jakie okresy będą wliczać się do stażu pracy?

Po wejściu w życie nowelizacji do stażu pracy wlicza się:

• okres pracy na podstawie umowy zlecenia,
• okres prowadzenia indywidualnego gospodarstwa rolnego lub pracy w takim gospodarstwie,
• okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych,
• okres studiów doktoranckich w przypadku uzyskania stopnia doktora,
• okres ukończenia szkoły średniej i wyższej,
• okresy zatrudnienia w spółdzielczej umowie o pracę,
• łączna długość zatrudnienia we wszystkich miejscach pracy,
• okres macierzyńskiego i urlopu wychowawczego.

Dwie możliwości obliczania stażu pracy

Ministerstwo rozważa dwa sposoby dokumentowania stażu pracy:

1. Podleganie ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu
   • Okres zatrudnienia wlicza się do stażu pracy tylko wtedy, gdy pracownik opłacał odpowiednie składki. Osoby, które nie opłacały składek, mogą mieć problemy z udokumentowaniem stażu pracy.
2. Okres podlegania ubezpieczeniom społecznym nie wpływa na staż pracy
   • Osoby, które posiadały ubezpieczenie społeczne i mogą to udokumentować, wliczają cały okres zatrudnienia do stażu pracy. Ci, którzy nie mają dokumentacji, mogą wliczyć połowę okresu przepracowanego.

Czy ustawa będzie działać wstecz?

Nie ma jeszcze oficjalnych informacji, czy nowelizacja obejmie okresy pracy sprzed jej wejścia w życie. Możliwe jest, że przepisy obejmą tylko okresy pracy po ich wdrożeniu. Warto poczekać na ostateczne decyzje Sejmu.

Podsumowanie

Nowelizacja przepisów dotyczących stażu pracy to krok milowy w polskim prawie pracy. Pracownicy zyskają nowe uprawnienia, a ich okres pracy będzie lepiej udokumentowany. Zmiany te mają na celu poprawę sytuacji na rynku pracy oraz wyrównanie szans dla osób samozatrudnionych i świadczących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych. Kalkulator stażu pracy pozwoli na szybkie obliczenie, jak długość stażu pracy wpływa na nabyte prawa. Warto również pamiętać, że ustalanie uprawnień pracowniczych będzie teraz uwzględniać nowe okresy, takie jak praca prowadzona przez współmałżonka w gospodarstwie rolnym, odbywanie stażu z urzędu pracy czy okresy pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

Pracownik podjął pracę? To oznacza nowe możliwości wliczenia do stażu pracy! Wprowadzone zmiany oznaczają, że 4 lata i pod warunkiem uzyskania odpowiednich dokumentów, będzie można wliczyć także okres nauki czy ustania stosunku pracy. To duży krok ku większej elastyczności na rynku pracy!