28 lutego 2025
Jawność wynagrodzeń staje się jednym z kluczowych tematów na europejskim rynku pracy, a nowa dyrektywa Unii Europejskiej znacząco zmieni podejście do ujawniania zarobków w firmach. Zgodnie z przepisami zawartymi w Dyrektywie 2023/970, państwa członkowskie mają czas do czerwca 2026 roku na wprowadzenie regulacji dotyczących transparentności płac.
Spis treści:
Zgodnie z Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/970 z dnia 10 maja 2023 r., państwa członkowskie Unii Europejskiej, w tym Polska, są zobowiązane do wdrożenia przepisów dotyczących jawności wynagrodzeń do 7 czerwca 2026 roku.
W praktyce oznacza to, że od tego dnia pracodawcy będą musieli spełniać określone wymogi, takie jak:
Warto zauważyć, że jeśli luka płacowa w firmie przekroczy 5% i nie będzie uzasadniona obiektywnymi kryteriami, pracodawca będzie zobowiązany do podjęcia działań naprawczych w porozumieniu z przedstawicielami pracowników.
Obecnie w Polsce trwają prace nad dostosowaniem krajowych przepisów do wymogów dyrektywy. Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej zapowiedziało przedstawienie projektu ustawy wdrażającej nowe przepisy na początku 2025 roku.
W związku z tym pracodawcy powinni już teraz rozpocząć przygotowania do wdrożenia nowych regulacji, aby zapewnić zgodność z przyszłymi wymogami prawnymi.
W maju 2023 roku Unia Europejska przyjęła nowe przepisy dotyczące jawności wynagrodzeń. Głównym celem Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/970 z dnia 10 maja 2023 r. jest wyrównanie wynagrodzeń kobiet i mężczyzn za taką samą pracę lub pracę o takiej samej wartości oraz zapewnienie pełnej przejrzystości w zakresie płac. Kraje członkowskie UE są zobligowane do wdrożenia nowych przepisów do 7 czerwca 2026 roku.
Nowa dyrektywa definiuje wynagrodzenie jako wszelkie płace, dodatki i inne świadczenia, które pracownik otrzymuje od pracodawcy w związku z zatrudnieniem. Jawność wynagrodzeń oznacza, że pracodawcy będą musieli ujawniać poziom wynagrodzenia lub widełki wynagrodzeń na danym stanowisku w ogłoszeniach o pracę lub najpóźniej przed rozmową kwalifikacyjną. Dzięki temu kandydaci i pracownicy będą mieli lepszy dostęp do informacji o wysokości wynagrodzeń w miejscu pracy.
Celem nowych przepisów jest eliminacja luki płacowej pomiędzy kobietami a mężczyznami oraz zapewnienie równości wynagrodzeń dla wszystkich zatrudnionych. Luka płacowa, definiowana jako procentowa różnica w średnim wynagrodzeniu kobiet i mężczyzn na analogicznych stanowiskach, nie może przekraczać 5%. W przypadku przekroczenia tego progu, pracodawca będzie musiał wyjaśnić i uzasadnić przyczyny występowania różnic.
Wprowadzono mechanizmy umożliwiające kontrolowanie równości wynagrodzeń oraz ochronę przed dyskryminacją płacową. Pracownicy będą mieli prawo do informacji o średnich wynagrodzeniach swoich współpracowników, podzielonych ze względu na płeć, oraz o ich indywidualnym poziomie wynagrodzenia. Te informacje pracodawca musi przekazać w formie pisemnej w ciągu 2 miesięcy od otrzymania wniosku.
Przepisy nakładają na pracodawców dodatkowe obowiązki, w tym konieczność sporządzania raportów o równości wynagrodzeń, jeśli zatrudniają co najmniej 250 pracowników. Pracodawcy muszą również informować potencjalnych kandydatów o minimalnym poziomie wynagrodzenia lub widełkach płacowych dla danego stanowiska. Wprowadzenie jawnych zasad płacowych wyeliminuje możliwość utrzymywania dyskryminacji ze względu na płeć oraz wspiera przejrzystość systemów wynagrodzeń.
Pracownicy zyskają prawo do dochodzenia swoich roszczeń w przypadku naruszenia zasad równości wynagrodzeń. Dyrektywa przewiduje, że osoby pokrzywdzone mogą domagać się odszkodowania lub zadośćuczynienia. Co ważne, ciężar dowodu w sprawach dotyczących dyskryminacji płacowej będzie spoczywał na pracodawcy. Pracownicy mogą też korzystać z pomocy organizacji, stowarzyszeń oraz organów ds. równości.
Jednym z kluczowych zapisów jest zakaz nakładania przez pracodawcę obowiązku zachowywania informacji o wysokości wynagrodzeń w tajemnicy. Pracownicy mogą swobodnie wymieniać się informacjami o swoich zarobkach, co przyczyni się do większej przejrzystości płac w miejscach pracy.
Wprowadzenie nowych przepisów będzie miało duży wpływ na rynek pracy w 2025 i kolejnych latach. Przejrzystość wynagrodzeń przyczyni się do wzrostu zaufania między pracownikami a pracodawcami, co pozytywnie wpłynie na atmosferę w miejscach pracy. Dzięki temu zatrudnieni będą mieli lepszy dostęp do informacji o średnich wynagrodzeniach na swoich stanowiskach, co zmniejszy ryzyko występowania dyskryminacji płacowej.
Dyrektywa o jawności wynagrodzeń z 2023 roku to krok w stronę równości i przejrzystości w miejscach pracy. Wprowadzenie nowych przepisów do krajowych kodeksów pracy ma na celu wyeliminowanie luki płacowej między kobietami a mężczyznami, co jest kluczowe dla zapewnienia sprawiedliwości na rynku pracy. Pracodawcy i pracownicy mają czas do 2026 roku na przygotowanie się do nowych wymogów, które z pewnością przyniosą wiele pozytywnych zmian w obszarze wynagrodzeń i zatrudnienia.
